De eenzaamheid waait als een gure wind door de foto’s van Clarissa Bonet. Naargeestig, maar ook wel een beetje lekker. De dolende voorbijganger is alleen, maar wordt omarmd door megalomane gebouwen en muren. Hard en kil. Maar ook beschermend.
Waar kijken we naar?
“These photographs reconstruct mundane events in the city that I have personally experienced or witnessed in public. Stark light, deep shadow and muted color are visual strategies I explore to describe the city.”
Voor zover het artistiek-correcte geleuter dat over deze fotografe is te vinden. Ik waag een poging haar foto’s zelf maar te ontleden. Met een grote disclaimer op de subjectiviteit van het geschrevene, uiteraard.
City Space / Stadsruimte
In het project City Space richt Bonet zich op mens en stad in uitvergrote vorm. We zien telkens maar één of een paar personen die zich bevinden in een anonieme, repetatieve omgeving. Dat zorgt voor een sterke nadruk op de eenzaamheid die we toch al bij iedereen (want onszelf) vermoeden.
Eerst de man op het zebrapad. Wat een feest der gestreeptheid; het zebrapad, het gebouw maar ook de verticale vlakverdeling laat zich opdelen in witzwarte strepen. Toch is het een kleurenfoto, getuige het rode stoplicht. De oplettende kijker ziet ook een rood licht voor de voetganger – die zich daar dus niks van aantrekt.
De foto zou prima onderdeel kun zijn van de befaamde Rorsach inktvlekken test. Want wat zie je? Een man die zich de wetten niet laat voorschrijven en blasé door rood loopt? Of een zwakkeling die alleen buiten de lijntjes kleurt als niemand kijkt? Wat je ziet zegt alles over jezelf.
De volgende foto toont wederom een sterk contract van licht en schaduw. Een vrouw raapt de inhoud van haar boodschappentas op – de fles melk ligt er slachtofferig bij. De schaduwlijn linksonder wijst recht naar de vrouw.
Mijns inziens is dit dé situatie waarin je een boodschappentas gerust kunt laten vallen. Niemand in de nabije omgeving die je meewarig aankijkt of – erger nog – mee gaat helpen oprapen. Maar wellicht is dat een wat té praktische benadering van deze foto die toch vooral onmacht en kleinzieligheid uitstraalt.
Dan een man en vrouw op leeftijd, beiden rokend. Ze worden gescheiden door een massieve paal. Hebben ze ruzie? Of is dit het moment vlak vóór ze elkaar tegenkomen en jaren van ruzie tegemoet zullen gaan? Bonet fotografeert met open einde. Het beeld dat we zien vormt het begin, het midden of het einde van het verhaal – dat is aan jou en de gemoedstoestand waarin je je momenteel bevindt.
Een jonge vrouw stapt uit een taxi. Ze is omgeven door een overzichtelijk ruitjespatroon. Deze foto vind ik de minst sterke. Ik had het gezicht van de vrouw graag gezien, iets meer context willen hebben om te mijmeren. Of lukt dat wel als je hier als man naar kijkt?
Man en duif. De duif die schoorvoetend een deel van het stoeppad opeist. Maar direct eieren voor zijn geld kiest als de man straks zijn pas ineens versnelt. De duiven in een drukbevolkte stad zijn vaak meer gehard en hebben een misplaatste sense of entitlement ontwikkeld. Mens en duif leven daar vreemdsoortig naast elkaar, gekenmerkt door een mix van volledige desinteresse in elkaars besognes en een milde wederzijdse irritatie. Dit is mijn stoep, wegwezen jij.
Stray Light / Strooilicht
Bonet heeft nog een project waarin ze zich richtte op stedelijke eenzaamheid. Ditmaal een tik anoniemer; we zien geen personen meer, maar slechts verlichte ramen. Heel veel ramen. Alleen maar ramen, eigenlijk. Er zijn geen contouren te zien van de flat waartoe ze behoren, wel is er een vage suggestie dankzij het perspectief van de ramen. Soms kun je een persoon ontwaren, maar vaker niet. Iedereen zit dicht op elkaar maar een beetje voor zich uit te leven, in deze foto’s.
Op zoek naar meer stedelijke eenzaamheid? Kijk dan eens naar het werk van Floriane de Lassée. Ook grote gebouwen bij avondlicht. Maar daar kun je fijns naar binnen turen.