Zodra je uitzoomt, blijkt de mens niets anders dan kuddedier. De Italiaanse fotograaf Massimo Vitali zoekt plekken op waar wij ons en masse graag begeven voor ‘het grote genieten’, verheft zichzelf vervolgens en maakt een foto. Van ons allemaal.
Vitali legt onze dertien-in-een-dozijn gedragingen vast met de blik van een voyeur. Dat doet hij wat minder veroordelend dan Martin Parr, die zich ook graag richt op massatoerisme. Parr zit bovenop de huid van zijn onderwerp waar Vitali juist afstand neemt. Hij combineert de grote, onpersoonlijke massa met goed waar te nemen details waarin kleine verhalen zijn te ontdekken; we zien iemand die z’n neus dichthoudt in voorbereiding op een duik of twee mannen die elkaar van een dun plastic luchtbedje afduwen.
Overbelichting als handelsmerk
De foto’s van Vitali zijn iets overbelicht, resulterend in een serene sfeer. Het lichtblauwe water, de gekleurde parasols, het geelwitte zand; ze doen denken aan de tinten van een aquarel. De zee loopt naadloos over in de lucht als ware zij in één penseelstreek geschilderd.
“The beach is the ideal place to see how we behave and what our society is about. It’s like butterflies pinned in a case: they can’t escape” ~Massimo Vitali
Op een voetstuk staan
Vitali staat met zijn foto’s boven de mens, letterlijk. Daarvoor bouwt hij een stellage – meestal in het water – van vijf tot zeven meter hoog. Vanuit deze uitkijkpost richt hij dan zijn grote camera (een houten Deardorff 11 x 14 inch uit de jaren vijftig) op het landschap. En dan wacht hij tot zijn kader op de juiste manier is gevuld met mensen. Later vergroot hij de foto uit, waardoor een panorama wordt gecombineerd met verrassend veel details. Iemands oorbel, baardgroei of een rafelend hemdkraagje blijven scherp, ook als je heel dicht op een foto gaat staan – een behoefte die je overigens direct hebt als je recht voor één van zijn enorme afdrukken staat.
Vitali is overigens bijzonder spaarzaam met het schieten van foto’s; sinds 1994 staat de teller op 4.800 negatieven. Dat aantal schiet een gemiddelde modefotograaf in een dag of twee.
Geen beslissend moment
De inmiddels 71-jarige Italiaan beschrijft zijn werk als het tegenovergestelde van Cartier-Bressons werkwijze van het ‘beslissende moment’. Want er gebeurt veel op zijn strandfoto’s, maar niks beslissends. Als één van de strandgangers nét iets anders zou zijn gepositioneerd dan zou de foto er niet significant op achteruit gaan. En dat is bij Cartier-Bresson wel degelijk het geval. Bij Vitali draait het niet om het moment, maar de locatie, de massa, het gepiel. En dat vind je in veelvoud terug in de foto, overal. De foto herhaalt zichzelf.
Moe van de parasollen en de drukte
De laatste jaren richt Vitali zich minder op de mens in de massa en meer op de mens in de natuur, hij was naar eigen zeggen moe van alle parasollen. En dus ging hij op zoek naar besloten plekjes die weelderig en natuurlijk aandoen. Net zoals de groep pretentieuze strandgangers die zichzelf ook graag boven het gepeupel plegen te plaatsen. Trots dat ze dit plekje hebben gevonden, want niet toeristisch, midden in de natuur… De rol van de mens is in deze foto’s ineens miniem, pietluttig. Hier is het landschap nog de baas….
“People don’t look up. I’m like a pier, part of the landscape. If you wandered around on a beach taking pictures with a small camera, people would be vicious but because I’m taking large panoramas they don’t care,” says Vitali. “Though you can see more in my work than they think.”
“Working with white rocks appeals to me because against this background every figure stands out.”
“The appeal of the location is that the sea has been digging its way in to make a little lake, so people stay in the middle of this soft rock formation. It’s like a place where penguins could nest or lay their eggs. People feel a cosiness about it.”
Hebben?
De foto’s van Vitali zijn te koop voor zo’n 3,000-15,000 dollar per stuk. Je krijgt dan een flink formaat van minimaal 115 cm breed. En je aankoop is een stuk waardevaster dan een kitschwerkje van Peter Lik...
Geraadpleegde bronnen:
Groene Amsterdammer
The Guardian