Een foto nemen van het Rijksmuseum, de Eiffeltoren of de Spaanse trappen? Dat gaat je niet lukken met de Camera Restricta. De lens trekt zich terug, het beeld gaat op zwart. Want hier zijn al genoeg foto’s gemaakt door anderen. Bekijk die later maar op internet en kom eens met een origineel plaatje, is de boodschap.
Bij een bezoek aan een toeristisch icoon vervallen we en masse in een Pavlov-reflex: je grijpt naar je camera danwel smartphone en legt het beeld vast. Schouder aan schouder met vele anderen. Het fotograferen geeft je een houding, gewoon kijken en ergens zijn voldoet niet meer. Ik fotografeer dus ik ben. Eerder schreef ik al eens over deze wanstaltige neiging, die eigenlijk geheel los staat van de fotografie; het gaat hier om de activiteit, niet om het resultaat. Philipp Schmitt, een Duitse student Interaction Design, bleek deze ergenis te delen en deed er wat mee.
Het ultieme algoritme
We worden inmiddels door talloze algoritmes geholpen bij het maken van een foto. De camera gaat eigenhandig op zoek naar gezichten, wacht rustig af tot er wordt gelachen en corrigeert de boel als je tegen beter weter in recht in de zon fotografeert. Waarom laten we de camera ook niet gewoon bepalen of dit eigenlijk wel een originele foto is, of het plaatje wel wat toevoegt aan die enorm groeiende berg foto’s?
Schmitt ontwierp een camerabody en printte deze met behulp van een 3D-printer. Binnenin zit een uitgeklede smartphone. Hij tweakte de electronica daarvan zodat deze in permanente verbinding staat met Flickr en Panoramio en daar continu zoekt naar foto’s met een geotag van exact díe locatie. De “camera” geeft een tik-geluid bij iedere gevonden foto. Zodra je een foto wilt maken op een locatie die al veelvuldig is vastgelegd, trekt de lens zich terug en krijg je een fel-Duits Nein op je scherm te zien.
Met dit prototype will Schmitt een discussie op gang brengen over de compulsieve neiging om telkens weer hetzelfde te fotograferen.
“Camera Restricta could be a controversial tech product, promising unique pictures by preventing the user from contributing to the overflow of generic digital imagery.” ~ Philipp Schmitt
De volgende stap: afgedwongen censuur
Een aardige knipoog dus naar hedendaags gedrag, maar Schmitt gaat nog een stap verder. Want deze simpele technologie zou net zo goed kunnen worden ingezet door bijvoorbeeld bedrijven en overheden om te voorkomen dat er op bepaalde gps-locaties wordt gefotografeerd. Er zijn talloze bedrijven die hun fabriekslocaties maar wat graag behoeden voor de stiekeme smartphone foto’s. Of hele landen: in Zweden is het vanaf 1 juli 2013 verboden te fotograferen tijdens privégelegenheden. Wil je fotograferen op straat, in de tuin of in huis dan is dit eveneens verboden zonder toestemming van alle aanwezigen. Hoe simpel zou het zijn als Zweden via deze technologie die wet tot uitvoer kan brengen.
In onderstaande video vind je een (te) uitgebreide toelichting op het idee achter Camera Restricta. Tegenstrijdig is echter dat de camera je aandacht blijft trekken op locaties waar je geen foto’s ‘mag’ maken: de kliks zijn op die locaties veelvuldig. Het gevolg is dat je alsnog als een apaat naar je camera staat te loeren, in plaats van dat je bezig bent met je omgeving en je aandacht richt op wat je zélf waarneemt.