De winnende foto van 2015 is bekend. Het is een plaatje waarin de clichés over elkaar heen tuimelen. Een onschuldig kind, prikkeldraad, een angstige vader… Simpel sentiment, maar niet zonder reden.
De bedoeling van een winnende foto
De jaarlijkse World Press fotowedstijd is gericht op fotojournalistiek, het beeld moet dus significante nieuwswaarde hebben en als het even kan symbool staan voor een keerpunt in de geschiedenis. Dat laatste blijkt vaak jaren later en is dus koffiedik kijken bij het uitreiken van de prijs. Een voorbeeld van zo’n icoon is Tank Man van Charlie Cole uit 1989 – inmiddels een sterk symbool voor de vele protesten eind jaren ’80, een beeld dat praktisch iedereen kent.
Wordt de foto van 2015 iconisch?
2015 stond in het teken van vluchtelingen. Dan kun je als World Press bijna niet met goed fatsoen een ander thema kiezen. Warren Richard won derhalve met zijn foto die hij de zoetsappige titel Hope for a new life meegaf. Op de foto zijn de contouren van 3 personen te zien: een man een vrouw en een baby. Hij licht toe hoe hij de foto maakte:
“Ik verbleef vijf dagen bij de vluchtelingen bij de grens. Een groep van tweehonderd mensen probeerde ‘s nachts de grens over te steken. We speelden een kat-en-muisspel met de politie. Deze foto nam ik rond 3 uur ‘s nachts, ik kon geen flits gebruiken om de vluchtelingen niet te verraden, ik had alleen het maanlicht”
Nee, ik denk niet dat dit beeld in ons collectieve geheugen zal beklijven. Het is té dertien in een dozijn en maakt veel te gemakzuchtig gebruik van voor de handliggende metaforen.
Foto of schilderij?
De foto is in het holst van de nacht gemaakt met een zeer hoge ISO-waarde, dit kun je zien aan de verticale en horizontale strepen in de donkere vlakken. De foto is daardoor suggestief: het zwart wit, de vele donkere vlakken, het prikkeldraad; het beeld ademt suspense uit. We zien enkel wat vage contouren van een situatie, de rest vult de kijker maar in. En daarmee is het een prima kandidaat voor de World Press Photo van 2015: een licht verteerbaar beeld met een gedragen ondertoon. Maar het lijkt potdorie eerder de winnaar van een schilderwedstrijd.
Juryvoorzitter Francis Kohn verwoordt het als volgt:
“Toen we de foto zagen wisten we meteen dat het een belangrijke was. De kracht zit in de eenvoud van het beeld. Het prikkeldraad heeft een symbolische waarde.”
Over een andere vluchtelingenfoto die ook won
Er zijn bétere foto’s ingezonden over het vluchtelingenthema. Onderstaande foto van Bulent Kilic vind ik een veel sterker beeld.
Maar hier zien we vluchtelingen als echte personen. De abstractie is weg, we kunnen ons als westerling moeilijker verplaatsen in deze mensen.
Maar deze foto zit compositorisch veel kunstiger in elkaar. Het is een chaotisch beeld, maar het lijkt bijna georchestreerd; de mensen ‘raken’ elkaar nergens op een storende manier in de foto, het is een vormenspel. Kilic won in de categorie Spot News de derde prijs met een fotoserie waar dit beeld onderdeel van was.
Over World Press Photo
World Press Photo werd in 1955 opgericht door de Nederlandse Vereniging van Fotojournalisten. Jawel, een oerdegelijk Hollands initiatief dus, nog steeds zetelend in Amsterdam. Hun voornaamste doel is om ontwikkelingen in de fotojournalistiek te stimuleren en de uitwisseling van kennis aan te moedigen. De jaarlijkse fotowedstrijd is daarvan het bekendste voorbeeld. De winnende foto’s reizen in een expositie de wereld over, op weg naar 40 landen en meer dan een miljoen kijkers. Voor deze 59e editie (de wedstrijd is 3x overgeslagen wegens geldgebrek) zonden 5.775 fotografen bijna 83.000 foto’s in.
Hier vind je alle winnende beelden van 2015. Deze foto’s zijn vanaf 16 april ook te zien in De Nieuwe Kerk in Amsterdam en reizen daarna verder.