Foto’s van babies krijgen we vaak ongevraagd voor ons gezicht geschoven. Dan krijg je een nondescript wezentje te zien dat leeg doch lachend voor zich uit ligt te staren. Ja, leuk, een baby. Het probleem is dat de onderscheidende kenmerken voor de aanschouwer volledig ontbreken. Je veinst interesse en een lach en doet verwoede pogingen gelijkenissen te zien met de ouder in kwestie.
Edward Mapplethorpe’s babies
Gezichtsuitdrukkingen van babies zijn voor veel mensen zonder kinderen binair: lachen of huilen. Die eerste wordt al gretig vastgelegd door iedereen. Maar alles wat tússen lachen en huilen zit, is veel moeilijker te vangen. Doch niet voor Edward Mapplethorpe, die een geslaagde poging doet de baby de suggestie van een innerlijk geestesleventje mee te geven.
Wat we vroeger over babies dachten
Hoe we over babies denken is sterk afhankelijk van de periode waarin we leven. Ons gissen naar hun geestesleventje is gebaseerd op de ideeën van een leger aan dienstdoende psychologen uit de betreffende tijd.
Een eeuw geleden zagen was de baby een onbeschreven blad – de tabula rasa. Het kind was een leeg vat dat nog volledig moest worden gevuld met ervaring en kennis. Dán pas volgt het besef van goed en kwaad. Toen kwam Freud die de jeugd bezag als een opeenstapeling van potentiële trauma’s waar je de rest van je leven gevoeglijk op terug zou kunnen grijpen als het leven niet liep zoals je wilde.
Hoe we nu over babies denken
Op dit moment dichten we onze babies allerhande kwaliteiten toe, alvorens ze daartoe enig bewijsmateriaal hebben aangeleverd. We zien ze als wezentjes die zich verbaal slecht kunnen uiten, maar wel over een scala aan emoties en indrukken beschikken. Karaktertrekken worden als snel toegedicht aan de baby die toch vooral lijkt te reageren in plaats van te acteren. We vinden het geen onbeschreven bladen, het zijn geen vaten vol trauma’s in wording maar kleine wetenschappertjes die de hele dag proefjes doen. Druk met theorieën testen, kennis verzamelen en een taal leren.
Mapplethorpe weet deze hedendaagse denktrant perfect vast te leggen in zijn fotoserie. De babies kijken met grote ogen in de camera, verre van onschuldig. Ze zijn alert, helder en gebruiken hun Disney ogen om de wereld te onderzoeken.
We zien pure, rauwe gezichtsuitdrukkingen, een spiegel van wat de baby innerlijk ervaart. Want als je één bent weet je nog niet dat je je uitdrukkingen kunt veinzen om zo anderen te manipuleren.
Over de broer van
Ja, Edward Mapplethorpe is de broer van de inmiddels overleden Robert Mapplethorpe, bekend om zijn foto’s van bloemen en naakte mannen. Edward begon als zijn assistent, in de schaduw van zijn grote broer terwijl hij zelf óók fotografeerde. Dat werk vertoonde pijnlijk veel gelijkenissen met het werk van Robert. Met de fotoserie One beweegt hij voor het eerst echt van zijn broer vandaan. Op weg naar een eigen signatuur.