Kleur is óók gewoon maar een subjectieve aangelegenheid. Als gevolg van een hikje in je visuele systeem kun je deze zwart-wit foto ook – voor heel even – als kleurenfoto ervaren. Je moet daarvoor enkel even je kleurreceptoren op het verkeerde been zetten. Een uitleg van een optische illusie.
Over de optische illusie
Eerst maar eens zelf de optische illusie ervaren, daarna volgt de uitleg. Bekijk onderstaand filmpje en blijf naar de stip in het midden van de foto kijken, ook zodra je de zwart-wit foto weer ziet verschijnen. Het kleur-effect blijft dan enige seconden aanhouden.
Het McCollough effect: hoe het werkt
Wat gebeurt er nu bij deze optische illusie waardoor we ineens kleur zien terwijl deze niet aanwezig is? Dat komt door een eigenaardigheid in ons visuele systeem. Dat systeem werkt als volgt: licht valt in het oog op de kegeltjes in het netvlies. Deze kegeltjes zijn verbonden met oogzenuwcellen, die op kleurgebied elk hun eigen kleurspecialisatie hebben, afhankelijk van de golflengte van het licht.
Oogzenuwcellen blijven echter niet onbeperkt reageren op visuele stimuli. Nadat je een tijdje naar een vlak met een bepaalde kleur (bijvoorbeeld blauw) hebt gekeken zijn de oogcellen die reageren op de kleur blauw moe en reageren niet meer. Kijk je vervolgens naar de zwart wit foto, dan reageren alle cellen, behalve die voor blauw. Die moeten eerst nog even bijkomen. Het gevolg is dat de complementaire kleur van blauw – geel – onevenredig veel aandacht krijgt, en je dus een gele kleur ziet. Dit heet het McCollough effect. Zodra de vermoeide oogzenuwcellen weer bijgekomen zijn, zie je gewoon weer wat je zou moeten zien. Dit proces kun je ook zelf versnellen door je ogen ergens anders op te richten, dit maakt de cellen weer ‘wakker’.
Nog een keer proberen met een andere foto (en een vervelende voice over)?
Over waarom alles groen is in een operatiekamer
Onder normale omstandigheden zijn je ogen voortdurend in beweging en fixeer je je blik zelden voor lange tijd op één punt. We hebben dus nauwelijks ‘last’ van dit hikje in ons visuele systeem. Echter, in een operatiekamer wordt er wel zeer lang gefocust op een open wond, en dus de kleur rood, resulterend in vermoeide rode kegeltjes en dus een groen na-effect. En precies om die reden dragen chirurgen bij een operatie groene kleding en is de rest van lichaam van de patiënt bedenkt met groen papier, het groene na-effect wordt op die manier zo min mogelijk opgemerkt.