Wie was eigenlijk de eerste straatfotograaf, vroeg ik mij ineens af. Dat bleek John Thomson te zijn. Hij legde medio 1872 het Londense straatleven vast. Het resultaat is een Dickensiaanse serie beelden waar je zo in zou willen stappen.
Veel straatfotografie werd er niet bedreven in de beginjaren van de fotografie. De focus lag vooral op landschappen. En als er al mensen werden gefotografeerd dan was dat op verzoek van de aristocratie die zichzelf graag vereeuwigd zagen middels dit nieuwe medium. In 1872 echter begon John Thomson met het fotograferen van het Londense straatleven. Als eerste.
Noeste werkers op straat
Meestal krijgt Eugene Atget de eer van allereerste straatfotograaf. Echter, Atget volgde pas later (rond 1897) en in zijn foto’s staat vooral de Parijse architectuur centraal, de mens is secundair of helemaal niet aanwezig. Bij Thomson zien we het echte straatleven. Wie zich overdag in Londen op straat bevond, was over het algemeen arm of onderdeel van de arbeidersklasse. Had je geld, dan liet je je boodschappen immers doen door je personeel. Binnensteden waren vies, het stonk er vaak een uur in de wind, helemaal in de zomer. In het werk van Thomson zie je dus de armen en de noeste werkers. Haarscherp, zoals hieronder, waar je de Victoriaanse equivalent van Uber kunt aanschouwen.
© John Thomson
Vergeten beroepen
De foto’s van Thomson tonen diverse beroepen die allang niet meer worden uitgevoerd. Zoals onderstaande man op de waterwagen. Bij warm, droog weer werd deze ingezet om de straten nat te maken. Anders werd het één grote stof- en stinkbende.
© John Thomson
Gebrek aan spontaniteit in de foto’s
Spontaan fotograferen was vroeger een stuk lastiger door de beperkingen van de techniek zoals de zware (opvallende) apparatuur en de lange sluitertijden. Het was daarom noodzakelijk om mensen te vragen of zij wilden poseren. Ruimte om als een jager het beslissende moment te vangen, was er niet, dat moment moest Thomson zelf creëren. Maar Thomson maakte van die nood een deugd.
Eén van de eerste fotoboeken
Thomson startte een samenwerking met journalist Adolphe Smith. Samen maakten zij gedurende 2 jaar het maandelijkse magazine Street Life in London. Dit tijdschrift bestond uit foto’s van Thomson, begeleid door uitgebreide teksten over de levens van de mensen op straat. Telkens als Thomson een foto maakte, interviewde Smith de mensen uit de foto. Daarmee werden zijn straatfoto’s onderdeel van een sociaal-documentair project. In 1878 werden al deze magazines gebundeld in een boek. Een paar van die foto’s en bijbehorende teksten vind je hieronder.
“There is an element of romance about the swarthy Italian youth to which the English poor cannot aspire”
Italiaanse straatmuzikanten © John Thomson
“The authors marvel at the street advertising trade, writing: ‘There is a certain knack required in pasting a bill on a rough board, so that it shall spread out smoothly, and be easily read by every pedestrian.’ These days bill posters have to worry about being prosecuted as well.”
Advertentieplakkers © John Thomson
“As for the street locksmith in the picture below, he earnestly told the authors that it was against the law ‘these days’ to sell more than one key for any lock – as ‘thieves would find easy access to other people’s property'”.
Wil je het hele boek doorbladeren maar heb je geen zin om daarvoor 6000 Britse ponden neer te tellen (want dat is de huidige marktprijs)? Niks aan de hand, het hele boek staat ook gewoon in zijn geheel online.
