Begin december koos Time Magazine Donald Trump als meest invloedrijke persoon van 2016. En dan mag je op de cover staan. Alleen over die cover wordt sindsdien wild gespeculeerd. Heeft Time Trump per ongeluk zo gepositioneerd dat de M tevens dienst doet als duivelshoorntjes? En zijn de gelijkenissen met de cover van Hitler zuiver toeval? Ik neem drie vreemde zaken onder de loep.
Een foto is subjectief, altijd. Time heeft talloze keuzes gemaakt bij het (laten) maken van deze foto. De houding van Trump, de lichtval, de schaduwen. Het is vervolgens aan ons om te gissen naar of de gemaakte keuzes écht keuzes waren, of domweg toevalligheden. Daarvoor moet je wel eerst even de cover van Time in volle glorie bekijken:
1. De letter M… duivelshoorntjes?
Ja, die letter M, daar begon het allemaal mee. Want die staat daar wel perfect midden op het hoofd van Trump en doet zo dubbel dienst als een setje duivelshoorntjes. Heeft het ontwerpteam dat bewust gedaan? Na flink wat beroering op social media kwam Time toch maar even zeggen dat dit nu eenmaal gebeurt als je die M in je naam hebt zitten. Om dat argument kracht bij te zetten duikelde Time 35 foto’s op waarin allerhande bekende mensen door hen zijn gehoornd – zoals Hillary Clinton:
Here’s everyone from Margaret Thatcher to Pope Francis to Jesus to Darth Vader who has received the rough end of TIME’s “horns.” Any resemblance to cats, bats or devil horns is entirely coincidental.
~ Time Magazine
Wat mij betreft: myth busted.
2. De schaduwen
Er zijn twee schaduwen in de coverfoto die wat lijken te willen vertellen. En als ware dit een Rorsach inktvlek, ga ik er gewoon op los associëren.
Kijk eens naar het gezicht van Trump en constateer dat de helft ervan bijna pikzwart is. Het is een duistere helft, ongekend. Een man met twee gezichten. Eén boze met fijngeknepen oogjes, en één die (nog) onbekend voor ons is.
En dan de schaduw linksachter Trump. Een zeer vreemde schaduw, omdat deze technisch gezien helemaal niet aanwezig geweest kan zijn. Het licht komt namelijk óók van links, vanuit een spotlight, wat een subtiele verwijzing kan zijn naar zijn jaren als reality-TV ster.
Maargoed, licht van links en een schaduw op links, daar klopt geen donder van. Óf je moet heel veel moeite doen om dat te bewerkstelligen tijdens de shoot, en dan is het weer aannemelijk dat er wel degelijk een gedachte achter zit. Bijvoorbeeld om de cover een meer sinistere look te geven. Of meer diepte? Of… is het een verwijzing naar de cover van Hitler uit 1941? Waarin precies zo’n schaduw zit – die overigens in dat beeld wél klopt…
In die cover van Hitler zijn nog wel meer overeenkomsten te vinden met die van Trump. Beiden zitten op een stoel (een passieve positie die je zelden ziet bij een Person of the Year). Beiden hebben een sinistere blik en het hoofd licht gedraaid. De beelden tonen Trump en Hitler van een vergelijkbare afstand.
Maar, dat moet gezegd, deze foto van Hitler stamt niet uit het jaar waarin hij de Person of the Year was. Ja, twitteren de twitteraars, dááraan refereren zou er té dik bovenop liggen. Misschien. Misschien ook niet.
3. De compositie
De gekozen compositie is an sich niet heel bijzonder. Maar wél als je deze afzet tegen andere Persons of the Year. Neem de drie voorbeelden hieronder:
Merkel die met zachte penseelstreken is afgebeeld en melancholisch in de verte kijkt. Obama, die – uiteraard in een bijna geheel zwart witte cover – contemplatief maar zeer leiderschapachtig met een zwart aureool wordt afgebeeld. De kant van zijn gezicht die we niet zien is felwit verlicht. Geen verborgen gezicht. En dan paus Francis, paus van het volk. Zijn vriendelijke blik, de zachtbeige tinten op de achtergrond. Ja, Time is deze 3 mensen gunstig gezind. Bovendien staat op al deze covers duidelijk de rol van de persoon omschreven – in het geval van Merkel is dat een subjectieve omschrijving: Chancellor of the free world. Trump moet het doen met het negatieve President of the Divided States of America.
Wie de foto maakte
De foto is gemaakt door Nadav Kander, die ook de voorgaande president-elect (Obama) fotografeerde voor Time Magazine. Hieronder zie je hoe de shoot eruit zag. Maarja, dat vertelt ons natuurlijk verder niet zoveel.
© Time Magazine. Making of the photo for the Person of the Year 2016
Wat deze cover ons vertelt over onszelf
Wat deze enorme aandacht voor de cover wél vertelt is dat een foto zelden een eenduidige boodschap overbrengt. Zodra het beeld bestaat, wordt het (als het een goede foto is) onderdeel van een gesprek. Waarin men zijn of haar zienswijze ziet weerspiegeld; de angst voor Trump, het onbekende, een mogelijk zwarte scenario met vreemde slagschaduwen over een verdeeld land. Deze cover toont, kortom, de zeggingskracht van de fotografie omdat onze interpretatie ervan pardoes expliciet maakt wat we voelen, vinden en hopen.