Een jaar lang zat illustrator Christoph Niemann iedere zondag achter zijn tekentafel met een vel papier en een alledaags object. Dat object moest – letterlijk – onderdeel worden van een tekening. Maar wel met een volstrekt andere functie. Zo wordt de inktpot hierboven met een paar penseelstreken ineens een camera.
Christoph Niemann is een nuchtere Amerikaanse tekenaar. Hij gelooft in routine, in uren maken achter zijn tekentafel. Die maakt hij, maar meestal voor opdrachtgevers. Zijn eigen creativiteit kwam daarbij een beetje in het geding. Dus besloot hij iedere zondag voor zichzelf te gaan tekenen. Om zijn creativiteit te kanaliseren beperkte hij zich tot een specifieke opdracht:
“The idea for the series happened organically: because I always have a messy desk there was all this stuff that shouldn’t be there, so I started drawing around that. Now I pick an object that doesn’t immediately invite any kind of connection – the weirder the better – and then I stare at it until some kind of image appears.”
Niemann in The Guardian
Ont-kijken
Wat Niemann eigenlijk doet is ont-kijken. Hij staart net zolang naar een object totdat hij niet meer het object zelf ziet, maar de vormen waaruit het bestaat. En dan gaat hij vrijelijk associëren en ziet ineens een pijp in een Iphone-oortje of de bilpartij van een paard in twee bananen.
Over het proces, en dat dat niet zo sexy is
Niemann vertelt in een artikel voor NPR dat dat hele tekenproces helemaal niet sexy is. Mensen halen eindresultraat vaak door de war met het proces zelf. Maar hij zegt het zelf mooier:
“The bolt of inspiration is what the reader is supposed to feel when they look at the drawing. What creates that moment is 100 very boring, unsexy steps — you know, move the line a little further to the left; draw a dog instead of a cat; … draw a chair instead of a table.”
~ Christoph Niemann
Inspiratie is nooit lineair
Niemann vindt het soms frustrerend hoe zijn opdrachtgevers denken over inspiratie. Zij verwachten een lineair proces bij de kunstenaar. Maar zo werkt het niet. Of in ieder geval zelden. Hoe het wél werkt, legt hij zeer helder uit:
“I sometimes get from clients: Oh, can we just see sketches? We just want to follow your process.
This implies you start at zero, and let’s say an idea is 100. This implies that halfway through you would be at 50.
In reality, you go from zero to minus 250 and then you go to 17.000 and then you go to R.
And then you end at 100. If you would have shared it with people they would be utterly confused. I think it’s very important to accept that this is not a linear process.
Jaloers
Ik ben een tikkeltje jaloers op de blik van Niemann. Zijn website en Instagram-account staan vol met voorbeelden van ont-kijken. Een bijzonder leuke vind ik zijn onderstaande werk (onderdeel van een serie). Wat je ziet zijn stippen. Vermoeiende conceptuele, moderne kunst denk ik dan meteen. Totdat ik de tekst lees en ineens die stippen in een ander daglicht zie. Jaloersmakend eenvoudig.
Meer lezen over het creatieve proces
Goed, nog één laatste ding, dan hou ik erover op. Niemann heeft óók nog zelf een zeer onderhoudend artikel geschreven voor Wired over het creatieve proces: The brutal truth about the creative process. Een genot om te lezen én naar te kijken.
Wil je zijn boek SUnday Sketching kopen? Dat kan hier.