Marcus DeSieno fotografeert zonder camera

De foto’s van Marcus DeSieno moet je eerst zíen, zonder context. Daarna mag je pas het bordje lezen. Of in dit geval de blogpost. En dan nog een keer terugkijken, met een volstrekt andere bril op. Want dit is niet wat het lijkt. Maar ook weer wel. Nouja, kijk eerst nou maar.

 

 

 

 

Hint

Een hint om je hersens alvast wat te geven om op de kauwen:

De titel van deze serie is Surveillance Landscapes.

 

 

“I love the idea of capturing this wilderness through this visual technology that’s meant to subdue”

~ Marcus DeSieno

 

Picturalisme?

Mij doen deze beelden denken aan het begin van de landschapsfotografie. Fotografen kopieerden een eeuw geleden gretig de reedsbestaande schildertechnieken, een stroming die we nu het picturalisme noemen. De heersende beeldtaal was nu eenmaal die van het penseel, die van de fotografie moest nog worden ontwikkeld.

Het oude denkkader gebruiken voor een nieuwe ontwikkeling, dat doen we eigenlijk altijd. Toen internet nog in de kinderschoenen stond, konden we voor de zoekfunctie niks beters bedenken dan een digitale toepassing van de Gouden Gids: startpagina.nl. Dat een zoekmachine veel handiger was voor dit nieuwe medium, daar kwamen we pas later achter. Toen we een beetje gewend waren aan internet.

Maar ik dwaal af. Want we zitten hier niet naar picturalistische landschappen te kijken waarvoor Marcus DeSieno stad en land heeft afgereisd. Neehoor, hij zat gewoon in zijn luie stoel een end weg te klikken. Deze fotograaf is in de enge zin des woords helemaal geen fotograaf. Hij is in een nieuw kader gestapt.

Want de fotograaf heeft deze foto’s helemaal niet gemaakt.

Hij is zelfs nooit op deze plekken geweest.

“I’ve watched the sun set over the Grand Canyon, seen waves crashing into Hawaii, watched storms passing over the Swiss Alps. It’s all from the comfort of my desk chair.”

~ Marcus DeSieno

 

 

Fotografie van de toekomst – geen beslissend moment meer

Wat zijn dit dan voor beelden? Dit zijn screenshots gemaakt van de livestream van webcams. DeSieno spendeerde uren en uren achter zijn computer. Hij keek naar meer dan 10.000 verkeers- en weerscamera’s. En die camera’s blijken dus op de meest afgelegen plekken te hangen. Uitkijkend op woeste landschappen, ruige zeeën en grijze regenbuien.

Eerder schreef ik over de fotografie van de toekomst waarin het beslissende moment er niet meer toe doet. Want ooit wordt alles, overal, altijd opgenomen – op camera’s.
DeSieno maakt al gebruik van die nieuwe werkmethodiek. Hij zoekt achteraf het beslissende moment. Hij cureert niet langer de tijd zoals wij dat (nog) wel doen: wij moeten op de juiste plek op de juiste tijd staan om dat beslissende moment te pakken.

 

 

Tóch een beetje picturalisme

Maar… DeSieno heeft nog wel iets gedaan, gelukkig. Allereerst heeft hij natuurlijk de selectie gemaakt, een selectie uit duizenden screenshots. De meest in het oog springende screenshots fotografeerde vervolgens hij met een technische camera. De foto’s drukte hij af op bakpapier. Jawel, bakpapier. Dat zorgt voor dat licht vervagende, dromerige effect. Iets wat Henry Fox Talbot trouwens ook deed eind 19e eeuw. En daarmee is het cirkeltje rond, want DeSieno geeft met deze techniek een vette knipoog naar het pictorialisme van weleer. Maar dan wel een knipoog vanuit zijn luie stoel, met één hand op de muis, en in de andere een biertje.

 

 

Marcus DeSieno geïnspireerd door Edward Snowden

DeSieno was in zijn eerdere werk helemaal niet bezig met webcams en privacy vraagstukken. Hij richtte zich op parasieten en bacteriën. Maar de grootschalige lek van Snowden startte zijn fascinatie met privacy en surveillance camera’s. Hij kwam er al snel echter dat er een enorm netwerk aan camera’s bestaat die vrij toegankelijk zijn voor het publiek.

“You can go out into Yosemite and think that you are having a private moment with this beautiful natural landscape, but I’m on the other side of my computer watching you take a picture of this vista,” DeSieno says. Big Brother truly is everywhere.

De beelden die hij uitkiest zijn poëtisch, rustgevend. Het zijn beelden waarvoor je lang moet wandelen, één met de natuurlijk moet zijn. Maar als je dat dan denkt te zijn, en je je onbespied waant, dan blijkt er gewoon een camera te hangen. Die het allemaal allang had gezien.