Een paar maanden terug koos straatfotograaf Alex Webb 8 van mijn foto’s uit. Die vormden samen mijn eindserie van de workshop die ik in Rome bij hem volgde. Maar nu ik met een frisse blik weer eens naar al mijn foto’s uit die week kijk, kom ik tot een hele andere serie. Lees hieronder waarom.
In februari volgde ik een workshop in Rome bij Alex Webb. Mijn doel was – een beetje grotesk – om daar mijn visie te vinden. En omdat de titel van de workshop Finding your Vision was, zou dat wel goed moeten komen dacht ik. Maar mijn visie vond ik er niet. Wat ik er wél vond, was mij nog niet helemaal duidelijk na terugkomst, wat ook wel blijkt uit het artikel dat ik erover schreef. Maar ik ben nu een paar maanden verder, het stof is neergedaald, en ik zie wel degelijk verschil tussen vóór en ná de workshop. Daarover later meer.
Mijn eigen fotoselectie
Twee weken terug startte ik met het maken van mijn eigen selectie, daarbij geen rekening houdend met het oog van Alex Webb. En potdorie, ik koos volstrekt andere foto’s uit. Terugkijkend naar de keuze van Webb zie ik vooral dat hij koos voor foto’s die dicht tegen zijn eigen signatuur aanschurkten. En ja, daar had ik best wat foto’s van want dagenlang achtereen zijn werk zien en meekijken met zijn keuzeproces zorgt ervoor dat je zijn blik gaat kopiëren. Maar wat blijkt: tussendoor maakte ik nog zat foto’s die ik nu zelf eigenlijk veel sterker vind. Ik koos er uiteindelijk 12. Drie daarvan zaten ook in de selectie van Webb.
Foto’s op muziek
Ik wilde trouwens ook eens wat nieuws uitproberen met een fotoserie, ik wilde een muzikaal element toevoegen. Daarvoor heb ik een half uur lopen googlen: hoe maak je een slideshow met muziek eronder? Toen heb ik allerhande dubieuze gratis programma’s gedownload en pas daarna kwam ik er per toeval achter dat je dit gewoon in Lightroom kunt doen. Hmm.
Maargoed. Genoeg geschreven, eerst maar eens kijken (en luisteren!) naar het resultaat. Mocht het filmpje niet helemaal lekker werken: alle foto’s vind je ook onderaan dit artikel – inclusief korte toelichting op de keuze.
Het nummer dat je hoort is Si tu vois ma mèredie van Sidney Bechet. Dat bleek (na enig zoeken) perfect aan te sluiten bij de sfeer die ik wilde neerzetten, namelijk die van een melancholisch soort eenzaamheid, midden in de stad. Want dát heb ik geleerd van deze workshop: er zit grotendeels dezelfde sfeer in mijn fotowerk. Ik cureer de werkelijkheid door the odd one out te fotograferen. En dan niet de straatartiest, maar wel de mensen die doodnormaal doch moederziel alleen voor zich uit staren. Of zich hebben afgewend van de maatschappij, tijdelijk of voorgoed. Iets wat ik trouwens ookal deed voor mijn eindserie van de Rotterdamse fotowedstrijd De Kracht van Rotterdam.
Geleerd: Ik ben geen 100% intuïtieve fotograaf
Ik ben me er na de workshop van bewust dat ik wil fotograferen met een doel, een focuspunt. Alex Webb niet. Hij mijdt intentie en vooropgezetheid en fotografeert datgene wat zich voordoet. Zijn handelsmerk is – vind ik – juxtapositions. Hij speelt met vlakken, rare overlappingen, muurschilderingen en voorbij lopende mensen. Het resultaat is een visuele brij die ‘lekker kijkt’:
© Alex Webb
Webb’s foto’s staan volledig los van elkaar en kun je zien als een Haiku, een klein gedichtje, een voetnoot. Maar geen verhaal. Voor een verhaal moet je namelijk wél focus hebben. Dan móet je de wereld wel bezien vanuit een bepaalde bril, een vooropgezetheid.
Botsende stijlen
Mijn en zijn stijl bleken te botsen: op dag 3 van de workshop bekeken we met de groep mijn eigen selectie van de vorige dag. Ik kreeg positieve feedback van Alex Webb (een stuk positiever dan de dag ervoor). Daarop reageerde ik enthousiast dat ik eindelijk helder voor mezelf had wát ik zocht in de te maken fotoserie:
Stedelijke eenzaamheid (Urban loneliness)
Alex en zijn vrouw Rebecca keken elkaar aan, beiden een licht doch onmiskenbaar afkeurende blik in de ogen. Nee, niet focussen, niet doen, zeiden ze bijna in koor. Je moet gewoon fotograferen en zien waar je mee terug komt.
Maar die jas past mij niet. Ik bén nu eenmaal iemand die overloopt van doelgerichtheid. Het is voor mij onmogelijk om dat volledig uit te schakelen in mijn fotografie. Ik wil verbanden zien en verbanden leggen.
Maar toch: ik stopte op hun verzoek mijn doel tijdelijk in de kast en ging de volgende dag weer welgemoed de Romeinse straten verkennen. Volledig intuïtief. Althans, dat dácht ik. Want nu, twee maanden later, zie ik ook wel dat ik naar dezelfde soort beelden bleef zoeken. Want je kunt helemaal niet wegrennen uit je eigen kaders.
Hieronder vind je mijn serie (zelfde selectie en volgorde als in het filmpje hierboven) met daarbij een korte uitleg over de keuze.
Voor de openingsfoto koos ik doelbewust een overzichtsplaat: het laat zien waar we zijn. De kenner herkent Rome, ieder ander zal vermoeden dat dit een Italiaanse stad is.
Je ziet de Sint Pieter op de achtergrond en de priester op de voorgrond. Klaar om over te steken. Wat dan weer symbool staat voor de start van de serie.
Een mijmerende blik. De oudere vrouw zit stil, rust uit, denkt na. Mensen lopen langs, maar zij kijkt niet op.
Deze vrouw stopt ermee. Ze heeft zich afgekeerd van de straat, lijkt naar de muur te kijken. De hond wil door.
Een contrast: de oudere, verweerde huid tegenover een (ook verweerde) advertentie met daarin cellulitisloze benen.
Radeloosheid aan de oevers van de Tiber.
Weer een contrast: jong en onbezonnen vol beweging tegenover stram en langzaam voort schuifelend.
De drukte van een uitgaande school. Niemand bekommert zich om het hondje dat tegen tientallen knieën aankijkt.
Over deze foto heb ik lang getwijfeld. Ik vind het eigenlijk te makkelijk om zwervers te fotograferen. Het is een torenhoog cliché. Maar de kleuren (dankzij de avondgloed), lijnen en vooral de hand op het been trokken me toch over de streep.
Eenzaam tussen tientallen mensen. De vrouw kijkt verloren en lijkt er vooral te staan omdat het moet, omdat het hoort.
Tsja. Misschien laat ik me een beetje teveel beïnvloeden door Elliott Erwitt en zijn honden. Maar ik kan me altijd bijzonder goed identificeren met deze viervoeters.
Een spiegeling in de serie: hier wederom de oude vrouw die een eind weg mijmert. Net als de tweede foto in de serie.
En nogmaals een spiegeling: we zien hier zelfs dezelfde twee mannen als in de eerste foto. Maar nu steken ze over. Daarmee sluit ik de serie symbolisch af.
Ga nooit bewust op zoek naar je eigen visie
Nog even over dat zoeken naar je eigen visie. Daar las ik laatst iets heel zinvols over in het boek On Being a Photographer van David Hurn:
A unique style is the by-product of visual exploration, not its goal. Personal vision comes only from not aiming at it.
Over a long period of time and through many, many images, the self re-emerges with even greater strength than if it were the end-product.
Ironically, by starting with self, it is missed; ignore it, and it becomes evident.