Letterlijk je eigen foto schieten: dat doet Ria van Dijk jaarlijks op de Tilburgse kermis. In een schiettent. Schiet je raak, dan maakt de camera een foto van je. Dat schieten doet ze al sinds 1936 (!), wat resulteert in een inmiddels omvangrijk tijdsbeeld van Nederland, de kermis én van Ria en haar wisselende vrienden.
De eerste foto
De Tilburgse kermis, 1936. Ria was 16 en stoer. Immers: een meisje dat zelfverzekerd een geweer ter hand neemt en raak schiet in een schiettent… dat was wat, in vooroorlogs Nederland. Bij een schot in de roos flitste de flitser en kreeg Ria de foto mee als trofee. Een foto die altijd een fractie ná het lucky shot werd eh… geschoten. Door Ria zelf, letterlijk. Hieronder zie je haar voor het eerst raak schieten:
© Ria van Dijk | 1936
Twee jaar later staat er rechts van haar een ietwat corpulente man. Het is (mij) onduidelijk of zij enige relatie onderhoudt met deze brave inborst. Duidelijk is wel dat hij met onverholen trots zijn éigen trofee etaleert voor de trofee van Ria.
© Ria van Dijk | 1938
Foto’s in een laatje
Ria bezocht ieder jaar de Tilburgse kermis en schoot net zo lang totdat het raak was. De fotootjes borg ze op in een laatje. En langzaamaan groeide die collectie. Journalist Joep Eijkens kreeg er lucht van en introduceerde de serie aan fotografie-verzamelaar Erik Kessels. Kessels maakte al boekjes van gevonden foto’s, en dit was nu juist zo’n serie die perfect in ‘zijn’ oeuvre paste. Zo kwam het dat ook het Stedelijk Museum het werk onder ogen kreeg en voor een paar duizend euro de hele collectie opkocht.
© Ria van Dijk | 1953
Van dat geld organiseerde Ria een mooie knalfuif voor haarzelf en haar vrienden:
“Ik kreeg geloof ik een paar duizend euro, hoeveel weet ik niet meer precies. Om het te vieren heb ik een bus gehuurd en ben met dertig vrienden naar het orgelmuseum gegaan. Daarna door naar De Schutskuil, mijn favoriete forellenrestaurant in Oirschot. Daar werden we ontvangen met een goedkoop glas bubbels en hebben we gegeten. Ja, we hebben de stemming er goed in gekregen.”
~ Ria van Dijk in een interview in NRC
© Ria van Dijk | 1954
Exposeren in Arles
Ria weet het zelfs zover te schoppen dat ze een expositie krijgt op hét festival van de documentairefotografie: Rencontres de la Photographie in Arles. En dat terwijl ze de foto’s allemaal heeft gemaakt door te schíeten, niet door te fotograferen.
© Ria van Dijk | 1953
Jaren raden
Eigenlijk heb je amper de jaren nodig om te kunnen duiden wanneer de foto is gemaakt. De dikke brilmonturen of de lange, vormeloze jassen verraden het decennium.
© Ria van Dijk | 1975
© Ria van Dijk | 1989
Schieten met een beetje steun
Ria is inmiddels 97 jaar. Ook dit jaar was ze op de Tilburgse kermis om een foto te schieten. Maar wel met een klein beetje hulp. Want op 97-jarige leeftijd ben je natuurlijk niet meer zo schietvast.
Frappant overigens dat de kwaliteit van het medium fotografie in deze serie enkel achteruit lijkt te gaan. Onderstaande twee foto’s zijn een heel stuk vager en slechter van kwaliteit dan de eerste twee uit de jaren ’30. Bovendien valt het nog maar te bezien of deze recente foto’s over 70 jaar nog in dezelfde staat als nu verkeren.
© Ria van Dijk | 2015
© Ria van Dijk | 2017
Ria op de kermis
En dan nog even Ria op beeld (doch met een verkeerde naam in de ondertiteling). Een nuchtere no-nonsense mevrouw die al die drukte om haar foto’s eigenlijk niet zo snapt: