We dichten dieren graag allerhande menselijke eigenschappen toe. Gewoon, omdat we onszelf in hen herkennen en we ons lastig kunnen voorstellen hoe het is om géén mens te zijn. Tim Flach speelt daarop in door dieren zo te portretteren dat het net lijkt alsof wij hen zijn, en zij ons.
Antropomorfisme
Het antropomorfisme (menselijke eigenschappen toekennen aan dieren) is een stroming die binnen de biologie wordt verguisd. Een dier is een dier, en dierlijk gedrag moet niet worden verward met menselijke intenties, zo vinden biologen. Dat weerhoudt ons (de gewone mens) er niet van om het tóch te doen.
De wijze waarop fotograaf Tim Flach het doet, dient bovendien een hoger doel. Dankzij de menselijke blikken van de dieren die hij fotografeert, voelen we ons aangesproken. En dat treft, want sommige van zijn dieren worden met uitsterven bedreigd. Ze kijken je aan met een priemende blik. Een beetje alsof het allemaal jouw schuld is.
Bengaalse tijger | © Tim Flach
Portretfotografie
Flach fotografeert de beesten in een neutrale omgeving, voor een zwart scherm. Het beest staat daarmee los van zijn eigen leefomgeving en gedrag. We associëren het beeld met een portretfoto, mede omdat het dier recht in de lens kijkt. Om dat voor elkaar te krijgen heb je als fotograaf een flinke dosis doorzettingsvermogen nodig, en vooral ook heel veel tijd.
Het lijkt misschien gephotoshopt, maar dat is het niet. Tim Flach werkte 20 maanden aan de portretten, die inmiddels zijn gebundeld in zijn boek More than human. Hij maakte de beelden in dierentuinen, waar hij eindeloos de tijd kreeg om de beesten te verlokken tot blikken die wij herkennen.
Pandabeer | © Tim Flach
Die 20 maanden tijd was ook wel nodig: bij ieder dier begon een nieuwe zoektocht naar onder welke omstandigheden het dier zich op zijn gemak voelde.
“Every animal responds differently to temperature changes, light, human presence and even sounds – some of them would feel better with the music on, while the other would get intimidated by it.”
~ Tim Flach via BoredPanda
Paard | © Tim Flach
Reclamefotograaf
In onderstaande video vertelt Tim Flach wat hem drijft om deze beesten op zo’n menselijke manier te fotograferen. Zoals met veel carrières het geval is, begon dat bepaald niet op een logische manier. Hij begon ooit als reclamefotograaf:
Dalmatiër | © Tim Flach
Geen band meer met de natuur
Flach wil niet alleen laten zien dat dieren menselijk zijn, maar wil ons ook vertellen dat wij inmiddels wel érg ver van de natuurlijk af staan:
“The most important message is that it’s not simply images of animals but that every aspect of our being is influenced by the natural world around us.
With over seven hours a day that we spend on the internet, it becomes clear that we don’t have the same sensibilities that our predecessors had to their environment.”~ Tim Flach in The Guardian
Aapje | © Tim Flach
Hieronder vind je een Axolotl. Ja, een Axolotl. Ik moest het even googlen, want ik had de specs van dit diertje niet paraat. Het blijkt een salamander-achtige te zijn. Het sympathiek ogende beestje wordt zo’n 30 centimer lang en gedijt goed in water. De foto hieronder is dan ook onderwater gemaakt, iets wat je kunt zien aan het gebrek aan zwaartekracht bij de mini-vinnetjes van de Axolotl.
Axolotl | © Tim Flach
Hoeveel kost zo’n foto?
Onderstaande foto is mijn favoriet; de achterkant van de pandabeer. Enkel de houding van het beest geeft al informatie weg over zijn karakter. Of nouja… laat ruimte om daarover te fantaseren. Deze (en andere foto’s) kun je ook kopen via de kunstwebsite Artsy. Voor de rug van de pandabeer ben je tussen de € 7.800 en € 12.800 euro kwijt. Dat geld gaat dan naar de galerie en naar Tim Flach. Niet naar het behoud van die pandabeer. Want er zijn grenzen, ook voor Tim Flach.
Zin in meer portretfoto’s van dieren? Sophie Gamand fotografeerde natte honden. Het resultaat daarvan is ronduit lachwekkend (en dus een tikkie minder serieus dan het werk van Tim Flach).