Dit is de winnaar van World Press Photo. Maar deze foto’s vind ik mooier.

Dit is de winnende World Press Photo, en ik snap waarom. Want ik wil het beeld tegelijkertijd zien en niet zien. Ik voel me een voyeur van een moment dat gruwelijk pijnlijk voor deze man moet zijn geweest. Het is ergens een beetje goedkope sensatie. Daarom vond ik de winnende serie van (Nederlandse!) Carla Kogelman een stuk indrukwekkender. 

Ik heb een beetje een moeizame verhouding met World Press Photo. De afgelopen twee jaar vond ik de winnende foto’s niet bepaald terecht. In 2015 was dat omdat ik het winnende beeld meer een schilderij dan een foto vond:

In 2016 was ik oprecht ontstemd over de jurykeuze, ditmaal vanwege politieke redenen. Daarin stond ik trouwens niet alleen; nota bene de juryvoorzitter keerde zich óók publiekelijk tegen de winnende foto.

De foto lezen

Enfin, de foto van dit jaar nu dan. Op de foto zie je José Victor Salazar Balza tijdens rellen bij een protest tegen president Maduro in Venezuela. José vloog deels in brand nadat de gastank van een motor vlak bij hem ontplofte. Hij overleefde het incident met eerste- en tweedegraads brandwonden.

Er zit vaart in de foto. De beweging naar rechts (ook onze leesrichting) is bijzonder sterk. José rent naar rechts, hij probeert de vlammenzee achter zich te laten maar deze lijkt alleen maar sterker te worden. Zijn rechterarm ontkomt vooralsnog. Op de muur (waarvan de stenen evenwijdig lopen met de vuurzee) zie je een graffiti-afbeelding van een pistool, ookal wijzend naar rechts:

Het is een indrukwekkend beeld. Maar ik werd nog veel meer gegrepen door het werk van een andere winnaar.

Een ándere winnende serie

World Press Photo looft nog veel meer prijzen uit, alleen die krijgen beduidend minder aandacht dan de winnende foto. Onterecht, vind ik. De winnende foto is meestal shockerend en het resultaat van een lucky shot. De winnende series daarentegen, zijn het resultaat van een lange aandachtsspanne en veel geprobeer, gedoe, frustratie en weer opnieuw proberen. Er zit – kortom – intentie in.

Dit jaar won Carla Kogelman in de categorie Langetermijn projecten. Haar ingezonden serie heet Ich bin Waldviertel. Ze volgde jarenlang een gezin in het Duitse Waldviertel. Ze fotografeerde alleen de vier opgroeiende kinderen. Meer niet. Maar het is verdomde mooi gedaan. En onwillekeurig zie ik mijn kleinere zelf erin weerspiegeld. De onbezonnenheid, het eindeloze spelen, rennen, bewegen. Kogelman weet precies de juiste momenten en composities vast te leggen.

Net op tijd, want alles vliegt voorbij.