Kies je er als fotograaf voor om iets te registeren, of om het in een invoelbare context te plaatsen? Voorbeeld: hoe leg je de impact van een atoomproef vast? Laat je enkel de klassieke paddestoelwolk zien, of een afgeleide daarvan? Clay Lipsky & Greg Mac Gregor zijn bijzonder goed in dat laatste, allebei op hun eigen manier.
Sommige foto’s moet je eerst zien en voelen. Omdat tekst zoveel kan verpesten van de eerste beleving en het vragend kijken. Daarom begin ik nu even niet met een begeleidend museumbordje bij Atomic Playground van Clay Lipsky. Eerst kijken, daarna praten we verder.
Wat denk je dat je ziet?
Zwart wit foto’s
Dit zijn foto’s van de Los Alamos National Laboratory Photographic Archives uit de vroege jaren ’50. Het Amerikaanse leger plaatste paspoppen in de buurt van een atoomproef. Zo konden ze het effect van een explosie meten. Na de explosie werd een foto gemaakt van het resultaat op die poppen. Die foto’s waren van origine zwart wit. Mac Gregor kleurde ze in, waarbij hij de stijl nabootste van een ansichtkaart uit die tijd. Het resultaat is een ongemakkelijk beeld; de kleurstijl en de inhoud stroken niet met elkaar.
Nog een serie, maar dan anders
Datzelfde thema (atoomproeven) staat ook centraal in de serie van Greg Mac Gregor: Atomic Overlook. Weer eentje waar je eerst gewoon even naar moet kijken:
Ramptoeristen?
Hier zien we de klassieke paddestoelwolk, maar wel in context geplaatst. Namelijk met hedendaagse toeristen die het fenomeen aanschouwen.
Ik dacht dat het echt was.
Maar nee. Lipsky heeft hedendaagse toeristen gecombineerd met archiefbeelden van ontploffende atoombommen. Dat resulteert in een vreemd soort ramptoerisme waar we niet vies van zijn. Zodra het ingewikkeld wordt, maken we er een foto van en doen we alsof de wereld slechts een filmdecor is en wij de figuranten zijn.
De waarheid liegen
Door deze samenvoeging laten Lipsky & Mac Gregor een ander beeld zien van atoomproeven. De indrukwekkende paddestoelwolk op kilometers afstand wordt menselijker door die paspoppen en afschrikwekkender door de blik van toeristen zoals wij. Zij registreren niet, maar ze contextualiseren. En dat is precies wat mij aantrekt in fotografie: je kunt er eindeloos mee de waarheid liegen 🙂