Ik krijg er de kriebels van: zwart-witfoto’s met daarin één element in kleur. IKEA vaart er wel bij: hun kant-en-klaar foto’s voor aan de muur tonen opvallend vaak juist dit kitscherige effect. Zoals op deze Amsterdamse foto. Waarom is juist deze middelmatige foto zo immens populair? Eén van die kopers zocht het uit. Hij vond niet alleen antwoord op deze vragen, maar ook een tragisch levensverhaal.
Gele taxi’s en rode fietsen: de Vilshultserie
Tijdens mijn studententijd at ik soms bij een vriend. Vanaf de eettafel keek ik naar een zwart-witfoto van Times Square bij hem aan de muur. Alleen de taxi’s hadden kleur. Het frappante was nu dat je vanuit zijn raam zó bij de overbuurman naar binnen kon kijken. Alwaar exact dezelfde foto aan de muur hing. Het schiep een vreemde band tussen twee onbekende mensen. Die bewustwording zorgde ervoor dat ik daarna ineens óveral deze afbeelding zag:
Deze foto en het beeld van Amsterdam zijn onderdeel van de Vilshultserie van IKEA. De beelden uit die serie zijn van verschillende fotografen, maar allemaal zijn ze zwart-wit met één gekleurd element. Die nabewerking doet IKEA overigens zelf.
Een volle prullenbak
Tom Roes – één van de kopers van de Amsterdam-foto – zag na de aanschaf óók ineens overal die foto hangen. Hij werd nieuwsgierig naar het verhaal achter de foto en dus zocht hij uit waarom nu juist déze zeer middelmatige foto aan zoveel muren hangt wereldwijd. Want wie wil er nu een stadsgezicht met een volle prullenbak aan de muur? Of een fiets met als regenhoes voor het zadel een oude plastic tas? De foto is geenszins gestileerd, iets dat juist wel kenmerkend is voor de overige foto’s uit de IKEA “galerie”.
Korte documentaire
Tom Roes maakte een korte documentaire van zijn zoektocht. In slechts 14 minuten volgt een verhaal vol bizarre wendingen, en die ga ik hier niet verklappen. Gewoon even zelf kijken dus.
Onderdeel van een museumcollectie
Naar aanleiding van deze korte documentaire, kocht het Amsterdam Museum ook een exemplaar voor haar collectie (á € 54,95). Met als motivatie:
Deze ingelijste afbeelding van een foto van een fiets op een Amsterdamse gracht, die wereldwijd bijna een half miljoen keer werd verkocht, laat de aantrekkingskracht van de stad Amsterdam zien.
Het geeft een beeld van wat mensen over de hele wereld, die deze afbeelding aan hun muur hebben hangen, koppelen aan de stad Amsterdam.
~Imara Limon, conservator van het Amsterdam Museum via Historiek.nl
Overigens, IKEA zélf kan ook een inspiratiebron voor fotografen zijn, zo blijkt het uit de fotoserie van Margeaux Walter.