Legio managers pleiten voor een paperless office maar bij mij op kantoor zijn we nog lang niet zover. Aan het einde van een werkdag ben ik omringd door stapels papier en dat stemt mij vrolijk. Thomas Demand ook, want hij bouwt hele kantoorscènes na met papier.
Papier in de straat
Die oneindige stapels papier zag ik voor het eerst in de foto’s die volgen na het instorten van de Twin Towers in 2001. De straten waren vervreemd, bedekt met een witte laag poeder en daarop papier dat gewoon het gebouw uit was gefladderd. Ineens werd het heel visueel: wij omringen ons met papier. Alleen nu omringde dat papier ons.
Engelengeduld
Thomas Demand heeft engelengeduld. Althans, dat is mijn conclusie na het zien van zijn foto’s. Kijk bijvoorbeeld eens naar onderstaande plaat, in de wetenschap dat álles van papier is:
Je ziet vooraan twee licht glimmende oppervlakken, eindeloze rijen knopjes en spullen met allemaal weer een ander reliëf. Hij bouwt dingen na die volstrekt andere eigenschappen hebben dan papier en tóch is het nauwelijks te zien dat alles van papier is. Juist dat maakt zijn werk – vind ik – zo indrukwekkend.
Hoe hij te werk gaat
Demand werkt volledig alleen; hij duldt geen anderen om zich heen. Zijn startpunt is een plaatje dat hij ziet in een krant, tijdschrift of op internet. De scène uit het plaatje maakt hij na met papier. Dan maakt hij daar een foto van. Het papieren bewijs vernietigt hij want, zo zegt hij zelf, waar zou hij dat allemaal moeten laten?
Ondanks dat het lastig is om te geloven dat alles van papier is in zijn foto’s, wringt het ergens. Iets klopt er niet.
Wat er niet klopt
Er wringt iets, de beelden zijn te glad, te gepolijst. In bovenstaande foto zie je na enig turen waarom. Al het papier dat gewoon ‘papier’ speelt, is onbedrukt. Lege, witte, grijze en bruine vellen liggen verspreid op de grond en op tafel. In een ‘normale’ kantoorsetting waren tenminste een deel van deze papieren bedrukt, én gevouwen trouwens. Want ook vouwen zijn hier nauwelijks te bekennen (behalve de twee roomwitte papieren vooraan op de grond).
Een filmpje van papier
Demand haalt zijn inspiratie ook van Youtube. Daar vond hij een een kort filmpje van een beveiligingscamera aan boord van een cruiseschip. Dat schip voer op een ruige zee, waardoor alles wat los stond, vrij spel kreeg- en nam. Zijn papieren vertaling daarvan is vernoemd naar de naam van het cruiseschip Pacific Sun en ziet er zo uit:
Wat je echter niet ziet zijn mensen. Die waren op het cruiseschip wel aanwezig. Zij waren al even hopeloos overgeleverd aan de wetten van de zwaartekracht:
Dat dit project mega-ingewikkeld is, besefte ik pas nadat ik op onderstaand interview stuitte met Thomas Demand. Daarin vertelt hij dat het resultaat feitelijk geen filmpje is maar 2.700 afzonderlijk gemaakte foto’s die je achter elkaar ziet.
Dat interview is trouwens het kijken waard, mits je ergens nog wat tijd over hebt 🙂
Inspiratiebron
Op de vraag hoe Thomas Demand aan zijn ideeën komt geeft hij een mooi en eerlijk antwoord:
Patience. Imagination. Abstraction. Frustration. Bricolage. Failure.
~ Via Petapixel
Uiteraard maakt Thomas Demand ook fotoboeken van papier, die vind je dan weer hier.
Anderen die ook zoiets doen
Het fotografenduo Cortis & Sonderegger maakt iconische foto’s na, maar dan in miniatuurvorm. Zoals het overbekende beeld van de man die over een plas water springt van Henri-Cartier Bresson. Nauwelijks van echt te onderscheiden.
Of kijk eens naar de landschappen van Thomas Wrede. Ook daar klopt iets niet.