Hoe visualiseer je het Nederlandse landschap als fotograaf? Yorit Kluitman stapte op de fiets, met zijn camera. Niet om lukraak wat foto’s te maken, wel om systematisch alle 338 gemeentes in Nederland op eenzelfde wijze te fotograferen. Das niet niks. Daarom duurde het ook zes jaar.
Beperk jezelf
Iets wat ik vaak zie bij succesvolle projecten: ze zijn tot stand gekomen door een heleboel (soms kunstmatig opgelegde) beperkingen (hier nog zo’n voorbeeld). Hoe meer er níet kan, hoe meer je creativiteit wordt aangesproken om binnen de kaders tóch iets moois te maken. En die beperkingen zorgen juist ook voor visuele eenheid. Beide zie je terug in het project Bicycle Landscape van Yorit Kluitman.
Eerst even over die beperkingen. In dit geval zijn ze bedacht door Kluitman zelf:
- Laat mensen buiten beeld
- Geen bebouwing (hooguit in de verte)
- Fotografeer op ooghoogte (waardoor de horizon grosso modo op dezelfde plek in de foto zit)
Wat resteert zijn beelden van een rechttoe rechtaan landschap. Rust, reinheid regelmaat. We zijn – kortom – een opgeruimd volkje, zo lijkt deze fotoserie ons te vertellen.
“We wonen in een heel klein, vlak land met een unieke bijna manische ruimtelijke ordening. Ik ontdekte dat vanaf de fiets pas echt opvalt hoe bijzonder gestructureerd en gecultiveerd het landschap is.”
Iedere foto is een toonbeeld van doelmatigheid. Niks lijkt er ‘toevallig’ te staan. Alles is bedacht, uitgevoerd en aangeharkt. Het lijkt alsof ons landschap het resultaat is van geodriehoeken op tekentafels.
Boek
Als je 6 jaar rondfietst, wil je natuurlijk wel iets tastbaars eraan overhouden. Dat is het boek Bicycle Landscape. Naast een selectie van de 9.702 foto die Yorit maakte, bevat het boek essays over het Nederlandse landschap. Want daar valt natuurlijk ook een hoop over te schrijven.
Nog meer Nederland, maar dan anders
Hans van der Meer heeft eigenlijk de inverse van dit project uitgevoerd. Hij reisde ook van hot naar her in Nederland, maar richtte zich daarbij juist op winkelcentra in Vinexwijken. Het is een treurig geheel, bezien vanuit één oogpunt (hij stond altijd op een keukentrappetje).
Zowel Kluitman als Van der Meer liegen een stukje waarheid. Want wat je ziet is waar, maar doordat ze een hele hoop níet laten zien, krijg je een zeer eenzijdig beeld – het beeld zoals de fotograaf het wil tonen.
Doordat zij beiden zó inzoomen, zijn hun verhalen zelfbevestigend geworden. Ja, zo is Nederland, totdat je een andere fotoserie ziet. Of zelf kijkt. Stof tot nadenken 🙂