Het krijtbord wordt steeds meer een relikwie uit de 20e eeuw. Docenten gebruiken liever digitale schoolborden en op kantoor teken je je ordeloze gedachten op een whiteboard. Niks van dat al voor wis- en natuurkundigen. De geur, het knerpende krijtjesgeluid: het vormt de katalysator voor hun ideeën. In de serie Do not erase zie je hoe hun gedachten eruit zien.
Op mijn werk hebben we geen krijtborden, maar wel flip-overs. Tijdens vergaderingen dwaalt mijn blik wel eens naar zo’n volgekalkte flip-over. En dan probeer ik te bedenken wat die auteur in hemelsnaam bedoelde met zijn gekriebel. Het zijn vaak vierkantjes, pijlen en veel te veel afkortingen. Dat kan creatiever, denk ik dan.
Dat is anders op een universiteit. Jessica Wynne is fotograaf en professor. Tijdens haar werk viel het haar op hoe kunstig beschreven krijtborden er soms uit kunnen zien. En hoe divers ze zijn.
Dat idee gebruikte ze voor een fotoserie waarin ze nauwgezet de krijtborden fotografeerde, en soms ook een stukje van de omgeving. Steeds zie je de naam van de professor eronder staan. Wat mij betreft zijn deze beelden een stuk sterker dan gewone portretten.
Alex Zhongyi Zhang, Columbia University.
Noga Alon, Princeton University.
Shuai Wang, Columbia University.
Hoe je met een krijtbord omgaat, zegt iets over je karakter. En over hoe je denkt. Professor Damanik heeft – zo stel ik mij voor – een opgeruimd hoofd:
David Damanik, Rice University.
Maar kijk dan eens naar het bord hieronder, van een professor die liever anoniem wil blijven. Daarbij zie ik de prototypische verstrooide professor zó voor me. Leuk, zo’n fotoserie, moet hij gedacht hebben, maar mijn ideeën houd ik lekker voor mezelf. Dus even uitvlakken die handel. En mijn naam wil ik er ook niet bij hebben potdorie.
Het zijn vaak wel de leukste mensen om naar te luisteren.
A logician at the University of Chicago who preferred not to be named.
Institut des Hautes Etudes Scientifiques, outside Paris.
Do not erase, please!
Schoonmakers zien graag een zwart bord. Niks zo voldoenend als met een natte spons al dat gekrijt in één veeg verwijderen. Net als bij stofzuigen: je hebt direct eer van je werk. Maar soms moet een gedachte op een later moment nog verder worden uitgewerkt. In dat geval schrijft de eigenaar op het bord ‘Do not erase’ – en zo kwam Jesssica Wynne aan haar titel.
Soms gaat dat trouwens vreselijk mis. In de jaren ’70 werkte mijn lievelingsnatuurkundige Richard Feynman uit hoe een zwart gat hitte en straling kan uitzenden. Dat ging toentertijd falikant tegen de gevestigde (natuurkundige) orde in.
De volgende ochtend was alles weggepoetst door ijverige schoonmaker.
Een jaar later berekende Stephen Hawking hetzelfde en streek met de eer (hier lees je het hele verhaal).
David Gabai, Princeton University.
Zwart wit en wit zwart
Professor Tokieda toont op zijn krijtbord een vreemde tegenstelling. Wanneer wiskundigen een zwart bolletje tekenen is dit eigenlijk wit. En een lege cirkel staat voor een wit bolletje, maar die is in feite zwart. Een grapje onder wiskundigen.
Tadashi Tokieda, Stanford University.
Eden Prywes, University of California, Los Angeles.
Mitchell Faulk, Columbia University.
Topologieën
Ik hou wel van dit soort topologische series waarin wordt ingezoomd op één onderwerp wat dan op dezelfde, registrerende wijze is gefotografeerd (hier vind je nog meer voorbeelden). Ineens zie je patronen in ons gedrag, menselijke uitingen. Een los krijtbord is minder interessant dan een hele serie waar je van alles in kunt lezen (figuurlijk dan, want ik snap geen donder van wat er bovenstaande borden staat geschreven).