Er verdwijnt iets uit ons straatbeeld. Iets waar je vroeger pisang goreng en bakken vol bami bestelde. “De Chinees” wordt in rap tempo omgebouwd tot wok- of sushi-restaurant. We willen ze niet meer, kennelijk. Mark van Wonderen fotografeerde daarom in rap tempo de bijna 1.100 restaurants.
De Chinees was eigenlijk een all you can eat restaurant avant la lettre. Goed, gratis bijscheppen was geen optie, maar de porties die je kreeg waren zó exorbitant, dat je het wel uit je hoofd liet om bij te bestellen.
In 2018 meldde Trouw dat het aantal Chinese restaurants in zeven jaar tijd met bijna 400 is afgenomen. Van Wonderen was toen al bijna klaar met zijn project: een jaar lang driemaal per week een Chin. Ind. Spec. Rest. vastleggen, oftwel: het Chinees Indisch Specialiteiten Restaurant.
Maar dat past natuurlijk nergens op de gevel.
(foto via krant Het Hele Westland)
Waarom sluiten ze de deuren?
Vroeger kon je kiezen tussen de snackbar en de afhaalchinees. Je wandelde er hongerig heen, worstelde je door een idioot lange menukaart, bestelde, en ging wachten in de zithoek. Onderwijl tuurde je naar het schuifluik dat na enige tijd ook jouw bestelling bevatte. Mét kroepoek.
Nu hebben we geen zin meer om iets af te halen; op internet kun je zowat ieder exotisch gerecht bestellen. En dan wordt het nog thuisbezorgd ook.
Nog zoiets: Chinese restaurants maken zich niet zo druk over hoe ze eruit zien. In China is dat ook niet van belang, maar hier wel, steeds meer:
“Verweerde ramen, dode planten naast de deur, vervaagde belettering.
Ik denk dat veel restauranthouders er altijd vanuit zijn gegaan dat de mensen toch wel zouden blijven komen.”
~ Van Wonderen in Trouw
Kortom; de afhaalchinees is stil blijven staan terwijl de wereld vooruit denderde en wij andere eetbehoeftes kregen.
Over fenomenen in de fotografie
Fotografie kan fenomenen blootleggen die je eerder niet zag. Maar gebundeld in een boek, of in een serie foto’s, zie je ineens talloze malen hetzelfde. Kortom, een fenomeen.
Van Wonderen doet dat met de Chin. Ind. Spec. Restaurants, en fotograaf Hans van der Meer met zielloos straatmeubilair.
Beiden tonen ze de Nederlandse cultuur in al haar lelijkheid. We zien onze verwoede pogingen om lekker efficiënt te zijn. En we letten graag op de centen. Dat gaat ten koste van de sfeer in onze publieke ruimte, maar dat nemen we op de koop toe.
Niet zulke mooie foto’s
De foto’s van Van Wonderen zijn eigenlijk net als de restaurants die hij fotografeert. Zonder enige opsmuk, een beetje slordig. Soms met mensen, dan weer zonder. Ook de hoek waarin hij de foto neemt, verschilt per restaurant. Erg is dat niet, vind ik. Het versterkt een beetje de treurnis. Het is alsof je er zelf per ongeluk langsloopt en opkijkt uit je gedachten.
De foto’s zijn inmiddels gebundeld in een boek. Dat boek is al tweemaal in herdruk geweest. Wil je het hebben dan moet je diep in de buidel tasten. Je kunt ook nog even wachten: er komt alweer een herdruk aan.
Of je bekijkt gewoon onderstaand filmpje waarin het boek wordt doorgebladerd: