Ik heb één keer een camera obscura in werking gezien: ik stond in een pikdonkere kamer met één klein gaatje in de verduistering. Op de muren zag ik de buitenwereld geprojecteerd. Tijdens de lockdown haalt een heel zwikkie freelance fotografen deze oude techniek weer uit de kast.
Al honderden jaren vóór Louis Daguerre zijn eerste lichtgevoelige plaat maakte (de daguerrotypie), werkte men al met camera obscura’s. De muurprojectie kon je enkel zien zolang de kamer verduisterd bleef. En die projectie zag je bovendien dan wel ondersteboven:
Camera obscura en kunstenaars
Veel kon je er verder niet mee, althans…
Kunstschilders gebruikten de camera obscura als hulpmiddel om de werkelijkheid nauwkeurig over te kunnen nemen op hun doek. Het zou heel goed kunnen dat bijvoorbeeld Johannes Vermeer de basis van zijn schilderijen haalde uit de resultaten van en camera obscura (lees zelf maar).
Inmiddels hebben we talloze fotografische technieken tot onze beschikking die licht kunnen ‘vastzetten’ op een plaat, papier, glas, of wat dan ook.
Camera obscura als tijdverdrijf
En tóch blijft de camera obscura een fascinerend fenomeen. Braziliaanse fotograaf Bruno Alencastro zag er wel een mooi project in: Het leven staat voor sommige mensen totaal op z’n kop als gevolg van COVID-19. Talloze freelance fotografen zitten thuis, zonder werk. Waarom maken zij geen camera obscura in hun kamer; een letterlijke weergave van de wereld – hun wereld – op z’n kop.
“Nowadays, the window starts to represent the border and the abyss between the outside and the inside world. Freedom and confinement.”
Bruno Alencastro
Voor wie zin heeft om meer te lezen (en filmpjes te kijken) over de fotografische technieken die volgden na de camera obscura, dat kan hier.