Fotografie is niet objectief, maar toch deed Reinjan Mulder in 1974 een goede poging. Hij legde een gekanteld raster over Nederland, dat leverde 52 middelpunten op. Ter plaatse maakte hij precies op die locaties vier foto’s, één in iedere windrichting. 43 jaar later deed Cleo Wächter hetzelfde. Hoe is Nederland in de tussentijd veranderd?
De methodiek van Mulder
Mulder werkte in opdracht van het toenmalige Ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk (CRM). Met behulp van kaarten van de Rijks Topografische Dienst bepaalde hij de exacte coördinaten en op die plekken maakte hij steeds vier foto’s met zijn Rolleiflex. Dat leverde 208 beelden op die Nederland tonen als land vol weiland, met nauwelijks mensen en heel af en toe een stukje stad. Het Ministerie van CRM deed uiteindelijk weinig met het project. Pas veel later kreeg het Rijksmuseum lucht van het werk en besloot er een een tentoonstelling aan te wijden. Ook kwam er een boek. Het was inmiddels 2016.
En toen ging het balletje rollen.
Want een Rijksadviseur van Landschap en Fysieke Leefomgeving (zo’n functietitel wil ik ook!) zag aanleiding om – in overleg met Mulder – dit project nogmaals uit te voeren. Maar dan door een andere fotograaf. Cleo Wächter fotografeerde ditmaal met een digitale camera, in kleur en met behulp van Google Maps:
Alles verandert, en veel ook niet
De bijbehorende website Objectief Nederland toont alle foto’s van beide fotografen. Ik zat er eindeloos rond te klikken, te vergelijken. De foto’s zijn voor mij zoekplaatjes; wat is er in de tussentijd veranderd? Daarover filosofeert Wächter trouwens ook zelf, bij iedere plek vind je een korte tekst met daarin hetgeen haar is opgevallen ter plaatse. Zo schrijft ze over haar gesprekken met de boeren van het land dat ze fotografeert.
Want meestal staat ze op boerenland.
Dat is – gelukkig – niet veranderd. Wel zie je de oprukkende stad aan de horizon steeds vaker in haar beelden terug. Ik ben benieuwd wat het resultaat gaat zijn over 43 jaar.
Iets anders doch soortgelijks: fotograaf Gert Verbelen maakte ooit foto’s op het exact berekende middelpunt van Europese lidstaten.
NB: Met dank aan een lezer van dit blog die mij attendeerde op het werk van Reinjan Mulder 🙂