Onlangs was ik een paar dagen weg en bij terugkomst was het leegstaande gebouw tegenover mij foetsie. Even viel het op, maar dan update mijn brein het nieuwe plaatje en is alles weer zoals het het hoort. Met herfotografie richt je juist de aandacht op deze veranderingen. Foto’s van saaie straten worden fascinerende zoekplaatjes; wat is er veranderd?
Alles verandert
Terugkijkend naar foto’s van vroeger verbaas ik me over wat er allemaal anders is. Bijvoorbeeld mijn interieur, maar ook het straatleven. Ongemerkt verdwijnen telefooncellen, veranderen brievenbussen van kleur, zien we leenscooters en leasefietsen en verandert de mode. We leven – altijd – in een tijdsbeeld, maar zien pas achteraf hoe gedateerd we erbij liepen.
Gelukkig is er een hulpmiddel om het wel te zien: herfotografie (of in het Engels: rephotography). Het enige wat je daarvoor nodig hebt is een camera en tijd. Die camera gebruik je om een foto mee te maken, en vervolgens wacht je (soms jaren) om nog een foto te maken, vanuit exact hetzelfde standpunt.
Zoals Chris Dorley-Brown dat doet:
De levenscycli van een gebouw
Dorley-Brown focust zich op stedelijke ontwikkeling, iets wat mij ook mateloos interesseert. Sinds ik het boek How Buildings Learn las, kijk ik anders naar gebouwen. Uit dat boek leerde ik dat een gebouw an sich helemaal niet bestaat. Een gebouw is namelijk een verzameling elementen met ieder een andere levenscyclus. Die elementen beginnen allen met een “S” dus inmiddels ken ik ze uit mijn hoofd. Op volgorde van levensduur:
Site: De locatie van het gebouw. Levensduur: eeuwig.
Structure: De fundering en rauwe structuur van het gebouw. Dit is feitelijk het gebouw. Levensduur: 30-300 jaar.
Skin: De gevel van het gebouw. Levensduur: zo’n 20 jaar.
Services: De ‘working guts’ van het gebouw. Denk aan leidingen, internetkabels, elektriciteit. Levensduur: 7-15 jaar.
Space plan: De inrichting; plafonds, vloeren, deuren. En natuurlijk gipswandjes. Levensduur: zo’n 3 jaar.
Stuff: Het interieur. Al onze troep, waar we dagelijks ordening in proberen aan te brengen. Levensduur: verandert continue.
Kijk nu eens naar onderstaande foto en bepaal welke “S” er hier in ieder geval een upgrade heeft gekregen:
Duidelijk een verandering van ‘skin’.
En hieronder zie je een verandering in ‘stuff’:
Herfotografie kom je overal tegen als je ernaar zoekt. Eerder schreef ik al over hoe Nederland zo objectief mogelijk is gefotografeerd door twee fotografen. Zij fotografeerden met een tussenpoos van 43 jaar exact dezelfde locaties in Nederland.
Maar misschien wel het mooiste voorbeeld van het visualiseren van tijd is een boek waarin geen foto’s staan. Wel tekeningen. In het boek Here gaat tijd a-chronologisch heen en weer, gewoon op dezelfde pagina. Eén van de weinige boeken waarin ik nog steeds nieuwe dingen zie.
Terug naar de fotografie. Ik ben groot fan van Chris Dorley-Brown. Eerder schreef ik al over hoe hij gebouwen fotografeert die worden afgebroken. Nu blijkt hij ook een fijne verteller te zijn. In de podcast A Small Voice kun je dat zelf beluisteren. Daar zegt hij:
“I am making an archive for people who haven’t been born yet.”
Dat vind ik een mooi streven voor een fotograaf.
