Wie stopt er nog sokken? Ik zou niet eens weten hoe dat moet. Ik gooi dingen weg als ze kapot zijn. En dat terwijl ik deels door Bert & Ernie ben opgevoed, die mij al op mijn zesde vermaanden om te onderzoeken wat je nog wél kunt met iets dat kapot is. Dat doet Bas van Wieringen nu weer, met zijn documentaire Vieren wat kapot is. Aanrader.
Maak er wat van!
Eerst nog even over mijn jeugdhelden Bert & Ernie. Ik kon hun casettebandjes (lekker oldschool) bijna woordelijk navertellen. En de liedjes zijn gebrand in ons collectief familiegeheugen.
Eén van die liedjes gaat over kapotte dingen. Ernie scheurt per ongeluk een bladzijde uit het boek van Bert. Bert chagrijnig – nu moeten we ook iets van jou kapot maken Ernie -, terwijl Ernie uitlegt dat je van iets dat kapot is, ook iets anders kunt maken. Daarop volgt het liedje Maak er wat van, met een wijze levensles als refrein:
Filosofen schrijven boeken vol over hoe te leven, terwijl Bert & Ernie het gewoon voor je samenvatten in één zin. En aan die zin moest ik denken bij het kijken naar de documentaire Vieren wat kapot is van Bas van Wieringen.
Een geschilderde spijker
De documentaire gaat over het minimalistische schilderij Portrait of the nail behind the canvas. De titel geeft letterlijk aan wat je ziet: een geschilderde spijker op een verder wit doek. Maar in 2017 ging het helemaal mis. Een opgeruimde museummedewerker schilderde over het werkje heen, denkend dat de spijker een vlekje op de muur betrof.
Hoe reageer je dan? Van Wieringen ziet het als startpunt van een onderzoek. Hoe gaan we om met kapotte kunst? Daaruit blijkt dat Van Wieringen niet de enige is die slachtoffer wordt van de goede bedoelingen van een ander: het kunstwerk Het onopgemaakte bed van Tracey Emin werd door een museumbewaker opgemaakt.
Kintsukuroi of ‘gouden reparatie’
Iets anders wat ik leerde dankzij Van Wieringen is de Japanse term Kintsukuroi. In Japan gooien ze kapot keramiek niet weg: de schaal of vaas wordt gerepareerd, waarbij de breuken worden opgevuld met goud- of zilverkleurige lak:
Zo verhef je de breuken zelf weer tot kunst. Net als Bert & Ernie al zongen in hun liedje.
Zelf de documentaire Vieren wat kapot is kijken? Dat kan hier.
Mijn eigen kapotte dingen
Dingen kapot maken is mij niet vreemd. Zo exposeerde ik per ongeluk met een streep op een foto (zonder dat ik het zelf wist). En stelde ik verkeerd scherp, iets wat onverwacht goed uitpakte.