Internet staat vol optische illusies. Maar als je er eentje in het echt ziet, sta je toch even raar te kijken. Ene David Morris zag onlangs bovenstaand vliegend schip en maakte er direct foto’s van met zijn telefoon. Die gaan nu als een lopend vuurtje rond op internet.
Fata morgana
Het vliegende schip is een voorbeeld van een luchtspiegeling of fata morgana. Dit is het gevolg van grote temperatuurverschillen tussen verschillende luchtlagen. Wanneer er (bijna) geen wind staat, blijven deze verschillen intact. Die grote verschillen zorgen voor een andere breking van het licht. Dat is ook wat er gebeurt op een windstille hete zomerdag vlak boven het asfalt:
De laag direct boven het asfalt is veel warmer dan de laag erboven. Die warme laag breekt het licht anders, waardoor een spiegeleffect staat. Het lijkt dan alsof er water op de weg ligt maar feitelijk zie je de lucht weerspiegeld in het asfalt.
Waarom dat schip vliegt
Bij de illusie van het vliegende schip zit het weer net iets anders: boven het water hangt een koude luchtlaag, gevolgd door een (zeer) warme luchtlaag. De koude luchtlaag gaat zich ineens als lens gedragen, waardoor het schip lijkt te vliegen.
Dit alles wordt – voor wie wil – ook nog eens uitgelegd met een fijn Brits accent:
De les: fotografeer vaak
In dit beeld is het moment van de foto cruciaal. De compositie en de kwaliteit zijn niet zo goed, maar dat vind ik niet zo belangrijk. Het gaat hier om het fenomeen op de foto. En dat was alleen waarneembaar in de tientallen seconden waarop David Morris de foto maakte. Bijzondere momenten kun je afdwingen door vaak naar buiten te gaan én je camera bij je te hebben. Deed Gary Winogrand ook; hij maakte gedurende zijn leven meer dan 5 miljoen foto’s. Dat was nog in het analoge tijdperk.
Andere illusies
Ik heb vaker geschreven over optische illusies. Dit is – vind ik – de leukste: over hoe je kleuren kunt zien in een zwartwitfoto. In het verlengde van illusies: fotograaf en performance kunstenaar JR maakt fotografische illusies in de openbare ruimte, lévensgroot.