Mijn vader stelt me al jaren lang dezelfde vraag: wanneer schrijf ik nou eens over die foto met een absurde belichtingstijd? Het kwam er niet van, omdat mijn interesse telkens ergens anders lag. Maar de kwestie is opgelost: mijn vader heeft nu zelf het artikel geschreven. Een heus gastblog dus. Voilá!
Fotograaf zonder camera
Sinds april 1990 draait de Hubble Space telescoop iedere anderhalf uur rond de aarde. Vanaf 600 kilometer hoogte maakt hij daar – zonder gehinderd te worden door de dampkring – foto’s van sterrenstelsels en andere hemelse objecten.
Je kunt gebruik maken van de ingebouwde camera in die telescoop. Tenminste, als je een beetje een gevierd astronoom bent. Dan kun je een verzoek indienen voor een time slot. Feitelijk ben je dan een fotograaf zonder camera en bepaal je enkel het beslissende moment. Of beter gezegd: de beslissende periode van jouw foto. Want in de astronomie geldt: hoe langer de sluitertijd, hoe méér je ziet.
Een simpel verzoek
Eén van die verzoeken was als volgt: de telescoop moest heel lang worden gericht op een minuscuul klein deel van de hemel. Wel tien keer zo klein als het gebied dat de volle maan inneemt in onze hemel. Hier zie je om welk stukje het precies gaat. Daar moest de telescoop dan 342 foto’s van maken met een totale belichtingstijd van 10 miljoen seconden.
Het resultaat: er kwamen zo’n 3.000 objecten in beeld:
Wat je op bovenstaande foto ziet zijn geen sterren maar sterrenstelsels, zoals onze Melkweg. Die stelsels hebben elk vaak meer dan 100 miljard sterren. Het licht van het verste sterrenstelsel op deze opname vertrok 13,2 miljard jaar geleden. Om uiteindelijk te worden vastgelegd door een camera van een ruimtetelescoop die inmiddels al 31 jaar lang onverstoorbaar zijn rondjes boven ons draait.
Kijken naar het verleden
NASA ging nog een stap verder met de Hubble Ultra Deep Field opname. Die afbeelding is een samenraapsel van foto’s die eerder zijn gemaakt door de telescoop in een periode van 10 jaar:
De totale belichtingstijd van die samengestelde foto is in totaal 23 dagen. Ten opzichte van de Deep Field opname kwamen er 5.500 stelsels bij waarvan sommige zo ver weg zijn, dat we ze waarnemen zoals ze eruit zagen toen het heelal nog heel jong was (5% van zijn huidige leeftijd).
Op onderstaand plaatje zie je het verschil in bereik van beide opnames:
Overigens wordt de Hubble telescoop binnenkort opgevolgd door de James Webb telescoop, een project met een prijskaartje van 10 miljard dollar. En die beelden worden dan nóg weer indrukwekkender.
Kortom, we zien steeds meer dankzij steeds geavanceerdere technieken. Voor wie graag een overzichtje daarvan wenst:
Tot zover het gastblog van mijn vader! Eventuele vragen en/of aanvullingen worden één-op-één doorgestuurd naar de auteur 🙂
Tot slot nog iets van mezelf
Nog even terug naar mijn opmerking over dat ik weinig interesse heb in astronomie. Eigenlijk klopt dat niet.
In mijn jeugd ging het aan de eettafel met enige regelmaat over astronomische onderwerpen. Met diezelfde regelmaat kijk ik nu naar filmpjes over ons universum. Zoals The Final Border (zie hieronder). Daarin word uitgelegd dat 94% van het observeerbare universum onbereikbaar is voor ons (tenzij we sneller dan het licht kunnen reizen). En daarnaast reist alles met een rotvaart van ons vandaan. In de tijd dat je onderstaand filmpje bekijkt, verdwijnen 22 miljoen sterren voorbij de grens waar wij heen kunnen.
Dit soort feitjes vind ik dus nog steeds fascinerend. Alleen het schrijven erover, dat is weer een ander vak. Want wat je erover schrijft, moet wel kloppen. En dus moet je een hoop lezen en fact-checken. Het is een stuk makkelijker om gewoon te schrijven over iets wat je vindt. Dat hoef je alleen maar te dubbelchecken bij jezelf 🙂
P.S. Voor wie nu denkt: maar waar slaat die foto met die paarsroze lucht dan op?
Die heb ik er puur als clickbait boven gezet.
Omdat ik weet dat foto’s van astronomische verschijnselen het nu eenmaal niet zo goed doen. En een roze lucht is ook een soort astronomisch verschijnsel, behalve dan dat ik het zelf heb verzonnen. Enfin, het werkt, want jij hebt erop geklikt 🙂