Dit weekend zag ik een expositie vol met omgebrachte darlings. Het waren volledig uitgewerkte ideeën die het vlak voor de eindstreep toch niet hadden gered. Eén van die werken zie je hierboven, en hangt nu in mijn woonkamer.
In Tip 96 leg ik uit waarom je je darlings moet killen. Maar dat betekent nog niet dat je ze hardcore hoeft te deleten. Soms kunnen ze juist weer aanleiding zijn voor iets nieuws. Kunstenaar Cesare Pietroiusti maakte zelfs een expositie van alles wat de eindstreep net niet haalde.
… ik herinnerde mij dat ik in het verleden enkele werken had gemaakt voor tentoonstellingen die ik nooit had gebruikt. Omdat ik ze – nadat ik ze had gemaakt – ongeschikt vond, of lelijk, of uit het verband gerukt of slaafse imitaties van werken van andere kunstenaars.
Cesare Pietroiusti
Hij duikelde een heel zwikkie kunstwerken op die stonden te verstoffen in zijn atelier. Pas toen besefte hij:
Het wezen van de kunstenaar heeft te lijden onder diverse vormen van censuur. Vaak door genadeloze beoordeling van een paar andere mensen die zich op het laatste moment met de werken bemoeiden en de tekortkomingen en oppervlakkigheden benadrukten.
De expositie is dus een verzameling van alles wat er niet mocht zijn. Bij ieder werk staat een bordje met het verhaal erachter. Pietroiusti laat mij anders kijken naar het creatieve proces. Dat is doorspekt met meningen van anderen. Hoe houd je je daarin staande?
Het is een pleidooi om af en toe eens goed te kijken naar hetgeen je hebt verworpen. Valt er iets nieuws uit te maken? Heb je je teveel laten leiden door de mening van een ander? Eigenlijk gaat het helemaal niet over de werken van Pietroiusti, het gaat over de vragen die hij ermee stelt aan de kijker. Hij bevraagt kunst. Net zoals Bas van Wieringen; zijn schilderij werd per ongeluk gewit door een overijverige klusjesman in een museum. En dát werd dan weer het nieuwe kunstwerk.
Waar vind je deze expositie?
Op het mooiste plekje in Den Haag – met uitzicht op de Lange Voorhout én de Koninklijke Schouwburg – staat een nogal bozig gebouw:
Logisch ook, want het blijkt de voormalige Amerikaanse ambassade zijn. Nu zitten er allerhande bedrijfjes in én Museum West, een museum voor hedendaagse kunst. Die kunst staat verspreid over de talloze kamers en vergaderruimtes. Het is een bevreemdend kantoordoolhof dat geenszins aanvoelt als een museum.
En dus ben ik fan. Want kunst is niet heilig, je moet het vóelen. In je buik, of letterlijk met je vingers. Dat gaat bij mij makkelijker zonder statige museumzaal.
Verbrand je darlings
Aan het einde van de expositie vond ik een kamer die vol hing met losse papieren. Ieder papier was korte tijd bloot gesteld aan vuur, resulterend in wisselende patronen. Daaronder stond de naam en uitleg van het kunstwerk, plus de handtekening van de kunstenaar.
Maar waar was meer dan de helft van al deze werken gebleven?
Na lezing van de papieren werd dat duidelijk: de kunstwerken waren meegenomen door bezoekers.
Correctie: het zijn nog helemaal geen kunstwerken. Pas als ik het werk van Cesare Pietroiusti verbrand, is het kunstwerk af.
En weg.
Een heftigere kill your darling kan ik niet bedenken.