Ik word een beetje moedeloos van alle AI-ontwikkelingen. Het voelt alsof er een alleskunner naast me zit die telkens fluisterend vraagt ‘zal ik dit anders even voor je doen?’ Ik ontkom er niet aan, en de fotografie ook niet. Mijn kop hiervoor in het zand steken is kinderachtig, dus ik verman me en bespreek hier een project dat grotendeels door AI is verzonnen.
Bloggen zonder AI
Allereerst: dit blog wordt niet gegenereerd door AI. Ik schrijf dit blog zelf, zonder ChatGPT of een afgeleide daarvan. Het doel van mijn geschrijf is namelijk niet dat er een blog komt, maar dat ik profiteer van het creatieve en associatieve proces in mijn hoofd terwijl ik schrijf. Deze rabbit hole is daar een goed voorbeeld van. Eigenlijk vat onderstaande quote mijn visie op AI perfect samen:
AI gebruik ik dus ook niet in mijn fotografieprojecten.
Alexey Chernikov denkt daar anders over. In zijn project One last journey zie je 40 Polaroid foto’s van een stel dat besluit om nog eenmaal hun samenzijn vast te leggen, voordat ze hun relatie beëindigen. Maar niks is wat het lijkt: de polaroids zijn gemaakt door Midjourney AI. Maar ook het fysieke product is niet echt: Het precieze chemische proces van Polaroid kan niet meer worden gereproduceerd (daar gaat deze documentaire over), dus heeft Chernikov een printer gebruikt die een beetje in de buurt komt.
Het unieke van Polaroid is juist dat de beelden niet reproduceerbaar waren. Wat je zag was een uniek moment én een uniek fysiek product. In het project van Chernikov is alles nep, ook de handgeschreven teksten op de polaroid. Uniciteit en echtheid gooit Chernikov met dit project overboord.
Een grotere gereedschapskist
Maarja, eigenlijk was dit altijd al zo in de fotografie. Foto’s zijn per definitie geconstrueerde waarheden (kijk maar eens naar deze fotoserie uit de jaren ’80). De maker kiest het standpunt, bewerkt na, en besluit om iets wel of niet te ensceneren. De kijker ziet alleen het eindproduct en moet gissen naar de gemaakte keuzes.
Eigenlijk is met de komst van AI vooral de gereedschapskist van de maker uitgebreid. En moet je als kijker dus nóg scherper zijn in het achterhalen van het motief van de fotograaf. Voor wie daarmee wil oefenen: in Foam kun je naar de groepsexpositie Photography through the lens of AI. Nog te zien tot 11 september.