Bij iedere expositie moet ik kiezen: doe ik er een lijst omheen? Die lijst heeft een functie: hij kadert mijn werk. En als het goed is benadrukt ‘ie het ook nog eens. Maar Andrew Scott doet het anders. Een lijst is integraal onderdeel van zijn werk. Ineens valt op hoe beklemmend de omlijsting eigenlijk kan zijn. Iets dat ik zelf trouwens ook ondervond begin dit jaar.
Hoe ik mijn eigen lijst stuk maakte
Grappig hoe ik ineens aan het projecteren sla zodra ik kijk naar het werk van Scott. Want ook ik heb mijn “lijst” stuk gemaakt. Niet eentje die om mijn foto’s heen zat. Wel eentje die om mijn leven zat gewikkeld en niet meer helemaal passend voelde:
Begin dit jaar heb ik ontslag genomen.
Dat voelde gek, want die vaste baan (de “lijst”) die was er voor mijn gevoel altijd al geweest. Het was een omlijsting die helemaal niet meer opviel – ik wist niet beter.
En ineens wás die lijst er niet meer. Door de ontstane ruimte sloeg ik als vanzelf aan het experimenteren.
En zoals dat gaat met experimenten, lukken sommige dingen, zijn er onverwachte wendingen en voelt het af en toe alsof ik volledig buiten het frame val:
De vierde wand
Door deze werken van Scott moet ik aan de theaterterm de “vierde wand” denken. Die verwijst naar de onzichtbare grens tussen acteurs op het podium en het publiek. Soms wordt ‘ie doorbroken, bijvoorbeeld als een acteur direct tegen het publiek gaat praten. En kennelijk is er dus ook zo’n vierde wand aanwezig in de beeldende kunst. Want die lijst – die negeer je normaliter als kunstenaar. Door ‘m onderdeel te maken van de afbeelding zelf, doorbreek je de illusie. En juist daardoor blijf ik kijken naar deze beelden.
Hieronder zie je Scott aan het werk. Hij vertelt over kinderlijke nieuwsgierigheid en de luxe van het niet kennen van je eigen grenzen (en dus je omlijsting):
Of gooi alles in de shredder
In de kunstwereld zijn er wel meer types die wars zijn van conventies. Banksy is ook zo iemand.
Mooi voorbeeld: die keer dat een tekening van hem voor 1,3 miljoen dollar werd geveild. Direct na de verkoop verdween het werk in de shredder. Die shredder had Banksy zelf ingebouwd in het werk. Kijk zelf maar hoe dat eruit zag in dit filmpje.
Nu voel ik dus de behoefte om af te sluiten met een stichtelijke boodschap over je eigen omlijsting doorbreken, doen wat goed voelt, bla bla bla. Dat ga ik lekker dus niet doen. Want tegelijkertijd heb ik een hekel aan mensen die zelf iets hebben gedaan en dan iets predikerigs over zich heen krijgen en anderen hetzelfde toewensen.
Niet nodig: je weet zelf wel of er iets moet worden doorbroken of niet 🙂